Taktyki autoprezentacyjne

  

Asertywno-zdobywcze taktyki autoprezentacji to zachowania ukierunkowane na zbudowanie, pozyskanie i utrwalenie jakiejś nowej tożsamości naszej osoby. Zachowania te motywowane są pragnieniem osiągnięcia sukcesu autoprezentacyjnego i pozostają charakterystyczne raczej dla osób o wysokiej samoocenie. Należą do nich ingracjacja, zastraszanie, autopromocja, autopromocja przez skojarzenie oraz świecenie przykładem (Wojciszke 2013, 166).

Autopromocja (self-promotion) – przedstawianie siebie jako osoby kompetentnej (Wojciszke 2013, 530).

Autopromocja przez skojarzenie (self-promotion by association) – podwyższanie swojej wartości przez kojarzenie własnej osoby z pozytywnymi, a rozkojarzenie z negatywnymi zdarzeniami lub osobami (Wojciszke 2013, 530).

Efekt pierwszeństwa – w kształtowaniu wrażenia tendencja przejawiająca się w tym, że informacja o sobie prezentowana jako pierwsza ma większy wpływ na całościowe wrażenie w związku z tą osobą, jakie kształtuje się u odbiorcy, niż informacja zaprezentowana później (Colman 2009, 172).

Eksponowanie i ukrywanie – proponuje się publiczności wyidealizowane wrażenie, wysuwając na pierwszy plan pewne fakty i ukrywając inne (Goffman 1981, 108).

Ingracjacja (ingratiation) – podlizywanie się, taktyka autoprezentacji polegająca na pozyskiwaniu cudzej sympatii przez pochlebstwa, przysługi, eksponowanie podobieństwa poglądów i własnych sympatycznych cech (Wojciszke 2013, 535).

Komunikacja niewerbalna (non-verbal communication, NVC) – każda z form komunikacji, poza językiem (1), do których zalicza się parajęzyk (pozawerbalne aspekty mowy), wyraz twarzy, wymiana spojrzeń, kontakt wzrokowy, mowa ciała (gesty i inne ruchy ciała pełniące funkcję komunikacyjną) i proksemika (wykorzystanie przestrzeni osobistej w celu komunikacyjnym) (Colman 2009, 327).

Konformizm – skłonność ludzi do przyjmowania zachowań, postaw i opinii innych członków grupy (Zimbardo, Johnson, McCann2010e, 216).

Mowa ciała (kinesics/body language) – gesty i inne ruchy ciała odgrywające rolę w komunikacji niewerbalnej. Gesty są często klasyfikowane jako: emblematy (gesty zastępujące słowa, takie jak machanie ręką na „do widzenia” lub przyłożenia palca wskazującego do warg oznaczające „cisza”; ilustratory (gesty towarzyszące mowie i obrazujące jej treść, takie jak rozłożenie rąk dla zilustrowania opisu wielkiej ryby); adaptery (gesty polegające zazwyczaj na dotykaniu własnego ciała, pomagające w radzeniu sobie z reakcjami emocjonalnymi, takie jak zakrycie oczu w szoku lub przyłożenie dłoni do ust ze zdziwienia); regulatory (gesty towarzyszące mowie i pomagające koordynować kolejność zabierania głosu, w tym uniesienie ręki sygnalizujące, że dana osoba jeszcze nie zakończyła (wypowiedzi). Są również oznaki emocji, do których należą wyrazy twarzy przekazujące informacje o stanach emocjonalnych (Colman 2009, 412).

Obronne taktyki autoprezentacji (protective self-presentation) – zachowania autoprezentacyjne ukierunkowane na ochronę, utrzymanie lub ochronę zaatakowanej tożsamości i wartości naszej osoby, głównie samoutrudnianie, wymówki, usprawiedliwienia i przeprosiny (Wojciszke 2013, 539).

Pamięciowe manipulacje – operowanie wywieranym wrażeniem za pomocą strategicznego zapamiętania i zapominania (Leary2007, 35).

Pławienie się w cudzej chwale – budowanie pozytywnego obrazu Ja na podstawie osiągnięć innych członków własnej grupy, nawet bez żadnego osobistego wkładu w te sukcesy (Crisp, Turner 2009, 335).

Podwyższanie atrakcyjności fizycznej – wszystko, co zmierza do poprawienia wyglądu (Leary 2007, 39).

Polerowanie i retuszowanie – odmiana pławienia się w odbitym blasku: wyolbrzymianie widocznych zalet ludzi, miejsc i instytucji, z którymi mamy jakiś związek (polerowanie) oraz minimalizowanie ich niekorzystnych cech (retuszowanie) (Leary 2007, 42).

Prezentowanie emocji – reakcje emocjonalne stosowane w celu przedstawienia pożądanego wizerunku własnej osoby (Leary 2007,37).

Przeprosiny (apology) – taktyka autoprezentacji polegająca na akceptowaniu własnej odpowiedzialności za jakąś szkodę, okazanie żalu, kompensowanie szkody ofierze (Wojciszke 2013, 541).

Publiczne atrybucje – wyjaśnianie własnego zachowania w sposób zgodny z określonym wizerunkiem społecznym (Leary 2007, 52).

Samoutrudnianie (self-handicapping) – angażowanie się w działania, myśli lub uczucia, które obniżają szansę sukcesu, ale zwalniają z osobistej odpowiedzialności za porażkę (a w dodatku nasilają osobistą chwałę w wypadku sukcesu) (Wojciszke 2013, 543).

Suplikacja (supplication) – taktyka autoprezentacji polegająca na przedstawianiu siebie jako osoby bezradnej i „nieudacznika” (Wojciszke 2013, 543).

Świecenie przykładem (exemplification) – przedstawianie siebie jako osoby moralnej (Wojciszke2013, 544).

Taktyki atrybucyjne i repudiacyjne – taktyki autoprezentacyjne zmierzające do zakomunikowania, że człowiek posiada pewne cechy albo że jest osobą danego typu, nazywane są taktykami atrybucyjnymi. Często wszakże zależy nam na przekonaniu otoczenia, że nie jesteśmy ludźmi pewnego typu. Taktyki które służą zaprzeczeniu, że jednostkę charakteryzują określone cechy, lub też że jest osobą danego typu, zwane są taktykami repudiacyjnymi(Leary 2007,29-30).

Usprawiedliwienia (justifications) – taktyka autoprezentacji polegająca na akceptowaniu własnej odpowiedzialności przy jednoczesnym przekonywaniu, że „długoterminowe” korzyści z naszych działań przewyższą „pozorne” lub „krótkoterminowe” szkody (Wojciszke 2013, 546).

Usuwanie się z cienia porażki – odwrotność pławienia się w odbitym blasku: odcinanie się od tych, którzy stracili reputację (Leary 2007, 42).

Wymówki (excuse) – taktyka autoprezentacji polegająca na zaprzeczaniu intencji wyrządzenia szkody i/lub przekonywaniu, że nie miało się kontroli nad przebiegiem zachowania bądź jego wynikami (Wojciszke 2013, 547).

Wyrażanie postaw – opisywanie wewnętrznych uczuć sympatii lub antypatii, wynikających z przekonań na temat jakiejś osoby, obiektu bądź wydarzenia (Leary 2007, 32).

Zastraszanie – przedstawianie siebie jako „twardego faceta”, osoby agresywnej, nieprzyjemnej, groźnej, która może narobić kłopotów i od której niczego nie sposób uzyskać (Wojciszke 2013, 171).



[Cytaty lokalizuję w tekście wg przyjętego w psychologii schematu, a więc w nawiasie podaję kolejno: nazwisko autora, rok wydania i numer strony].

  

Inne przydatne definicje

Zapraszam do odwiedzania mojej nowej strony o autoprezentacji: http://autoprezentacja.innelektury.pl/

google.com, pub-3184547611741645, DIRECT, f08c47fec0942fa0